Een platenatlas over noordelijke zwerfstenen

door Harry Huisman en Marja Braaksma

 

Stenen zoeken is een leuke bezigheid. Veel mensen doen het, kinderen niet in het minst. Op verschillende plaatsen in ons land is het nog heel goed  interessante, mooi gevormde en kleurige zwerfstenen te vinden. Verrassend is dat door het opspuiten van grote hoeveelheden zand op onze stranden tegelijk ook een veel zwerfstenen meekomen.

De meest kleurige stenen met boeiende structuren vinden we vooral onder zwerfstenen van noordelijke herkomst. Deze zijn in de voorlaatste ijstijd door gletsjerijs uit Scandinavië naar ons land vervoerd. Heb je na een  middagje zoeken een serie mooie stenen gevonden, dan wil je graag weten wat je gevonden hebt. Dit is niet makkelijk. Waar moet je op letten, wat is karakteristiek en is het een graniet of toch een gneis? Om van al die andere soorten maar te zwijgen.

Enige jaren geleden zijn Marja Braaksma en ik begonnen met het uitgeven van eenvoudig te hanteren determinatiegidsen. De gidsen kunnen thuis geraadpleegd worden, maar zijn door hun formaat ook geschikt om mee te nemen in het veld. Hoewel er in de gidsen veel goed herkenbare zwerfsteensoorten zijn afgebeeld, merk je na een zoektocht al snel dat er van graniet heel veel variaties bestaan. Hetzelfde geldt voor de meeste andere zwerfstenen. Daarnaast heb je ook gidsgesteenten. Deze zijn extra interessant omdat hiervan bekend is waar ze in Scandinavië vandaan komen. Om stenenzoekers en zwerfsteenverzamelaars en betere mogelijkheid te geven om zelf gevonden stenen te herkennen en op naam te brengen, komt er een nieuw boek.

Na lange tijd van voorbereiding, overleg, ontwerpen, e.d. zijn Marja Braaksma en ik momenteel volop bezig met het schrijven van teksten en het fotograferen en bewerken van kleurenfoto’s  voor een nieuw te verschijnen platenatlas over zwerfstenen. De titel is inmiddels bekend.

‘Het Groot keienboek' over noordelijke zwerfstenen wordt uitgegeven op A-4 formaat en gaat zo'n 300 pagina's tellen, waarvan driekwart als fotopagina. Het boek zal zeker meer dan 2000 foto's van noordelijke zwerfstenen bevatten.

Het boek begint met een aantal inleidende hoofdstukken:  

– Nederland deltaland

– Stenen in onze bodem

– IJstijden in Nederland

– Hoe zwerfstenen te herkennen

– Keileem en zwerfsteengezelschappen

– Gidsgesteenten

– Waar kun je zwerfstenen vinden

– Mineralen in zwerfstenen

– IJstijdsporen op zwerfstenen

– Indeling van gesteenten

Na de inleidende hoofdstukken volgen de fotopagina's van zwerfsteensoorten. Op iedere fotopagina worden afhankelijk van steensoort/gidsgesteente zo mogelijk minimaal zes tot acht foto’s geplaatst.  In enkele gevallen worden per steensoort twee fotopagina’s ingeruimd met voorbeelden van verweerde, keileemverse, door branding afgerolde en ook van gepolijste zwerfstenen. Hierdoor krijgt de lezer snel een overzichtelijk beeld hoe zwerfstenen van dezelfde soort er uit kunnen zien.

De auteurs hopen het boek eind 2021 te kunnen presenteren. Hieronder een voorbeeld van hoe het eruit komt te zien.